Rút gọn để hiệu quả: Hướng đi cần thiết cho các vụ việc thi hành án Dân sự liên quan hợp đồng tín dụng

Thi hành án dân sự là giai đoạn quan trọng nhằm hiện thực hóa phán quyết của Tòa án, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật. Tuy nhiên, trong thực tiễn kiểm sát, nhiều vụ việc thi hành án dân sự, đặc biệt là các vụ việc liên quan đến hợp đồng tín dụng mặc dù hồ sơ rõ ràng, điều kiện thi hành án đầy đủ, nhưng vẫn bị kéo dài, ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên đương sự và làm giảm hiệu quả thi hành án.

VKSND khu vực 8 – Bắc Ninh làm việc tại tại phòng thi hành án dân sự

Từ thực tế đó, tôi đề xuất cần mạnh dạn áp dụng thủ tục rút gọn trong thi hành án dân sự đối với các vụ việc thuộc nhóm này nhằm tăng hiệu quả, tiết kiệm nguồn lực và thời gian. Quan trọng hơn, việc áp dụng thủ tục này còn mang lại nhiều lợi ích to lớn về mặt pháp lý, kinh tế và xã hội, góp phần xây dựng nền tư pháp hiệu lực, hiệu quả hơn.

1. Căn cứ áp dụng thủ tục rút gọn trong thi hành án dân sự

Trong thực tiễn có thể áp dụng thủ tục rút gọn khi vụ việc đơn giản, điều kiện thi hành rõ ràng, các đương sự có thái độ hợp tác và việc thi hành không cần thực hiện các biện pháp cưỡng chế phức tạp.

Việc luật hóa thủ tục rút gọn không chỉ tạo cơ sở pháp lý vững chắc, mà còn thể hiện rõ định hướng cải cách tư pháp theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Đây chính là một bước tiến quan trọng trong xây dựng cơ chế thi hành án nhanh, minh bạch, giảm tải thủ tục hành chính, phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay.

2. Vì sao nên áp dụng thủ tục rút gọn đối với các bản án dân sự về hợp đồng tín dụng?

Qua công tác kiểm sát tại địa bàn khu vực 8, tỉnh Bắc Ninh, tôi nhận thấy nhiều vụ việc thi hành án dân sự liên quan đến hợp đồng tín dụng giữa ngân hàng với cá nhân, tổ chức vay vốn có các đặc điểm:

- Bản án, quyết định của Tòa án rõ ràng, xác định đầy đủ nghĩa vụ của bên vay, tài sản bảo đảm;

- Hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp đã được công chứng, tài sản thế chấp đăng ký giao dịch bảo đảm;

- Địa chỉ các bên rõ ràng, đương sự có thái độ hợp tác hoặc đã có tài sản kê biên;

- Không có tranh chấp phức tạp hoặc yêu cầu hoãn thi hành.

Đây là các vụ việc điển hình đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn. Tuy nhiên, nhiều vụ vẫn được thực hiện theo trình tự thông thường, mất nhiều thời gian xác minh, thông báo, thậm chí kéo dài hàng tháng dù không phát sinh vướng mắc.

Việc chậm thi hành không chỉ ảnh hưởng đến hiệu lực của bản án, mà còn gây lãng phí thời gian, nhân lực, ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng và niềm tin của người dân vào công lý. Thủ tục rút gọn khi được áp dụng đúng lúc, đúng đối tượng sẽ:

- Rút ngắn tiến độ thi hành, trả lại quyền lợi hợp pháp cho người được thi hành án một cách kịp thời;

- Giảm chi phí tổ chức thi hành và sử dụng hiệu quả hơn nguồn lực chấp hành viên;

- Giảm tải hệ thống thi hành án, từ đó nâng cao chất lượng xử lý các vụ việc phức tạp.

Bên cạnh đó, xử lý nhanh chóng nợ tín dụng qua thi hành án cũng góp phần hạn chế nợ xấu, phục hồi dòng vốn, tạo điều kiện để ngân hàng tái đầu tư và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

3. Đề xuất áp dụng thủ tục rút gọn để nâng cao hiệu quả thi hành án

Từ phân tích trên, tôi kiến nghị:

- Cơ quan thi hành án dân sự cần chủ động rà soát, phân loại vụ việc đủ điều kiện để áp dụng thủ tục rút gọn;

- Viện kiểm sát nhân dân, trong quá trình kiểm sát việc phân loại, thụ lý thi hành án, cần phát hiện và kiến nghị kịp thời việc áp dụng thủ tục rút gọn;

- Tăng cường phối hợp giữa cơ quan thi hành án và ngân hàng trong việc thu thập hồ sơ, chứng cứ, xác định điều kiện thi hành nhằm rút ngắn quy trình xử lý.

Không nên giữ tâm lý "an toàn", ngại thay đổi mà áp dụng máy móc thủ tục thông thường cho mọi vụ việc. Việc mạnh dạn vận dụng thủ tục rút gọn trên nền tảng pháp lý rõ ràng sẽ góp phần:

- Tạo tiền đề cho thi hành án hiện đại, chuyên nghiệp;

- Đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong thời kỳ mới;

- Khẳng định vai trò chủ động, sáng tạo của chấp hành viên và kiểm sát viên trong thực tiễn thi hành pháp luật.

4. Kết luận

Việc áp dụng thủ tục rút gọn trong thi hành án dân sự, đặc biệt với các vụ việc tín dụng có hồ sơ rõ ràng, không có tranh chấp phức tạp là hoàn toàn phù hợp với định hướng cải cách tư pháp hiện nay. Đây là giải pháp thiết thực nhằm giảm tải cho hệ thống thi hành án, đồng thời nâng cao hiệu quả kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân.

Thủ tục rút gọn không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà còn là biểu hiện rõ ràng của một tư duy mới: tư duy đổi mới, hiệu quả, hướng đến công lý thực chất. Với vai trò kiểm sát hoạt động thi hành án dân sự, Viện kiểm sát cần tích cực phát hiện, kiến nghị, khuyến khích việc áp dụng thủ tục rút gọn, góp phần bảo vệ pháp chế và thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ theo luật định.

Nguyễn Thị Quỳnh Hương - Viện kiểm sát nhân dân khu vực 8