Ngày 22/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 250/2025/NĐ-CP quy định chi tiết về việc thành lập và hoạt động của Hội đồng định giá tài sản, trình tự, thủ tục định giá tài sản trong tố tụng hình sự. Nghị định gồm 4 chương, 32 điều thay thế Nghị định số 30/2018/NĐ-CP và Nghị định số 97/2019/NĐ-CP với những điểm mới sau đây:
Một là, bổ sung một số trường hợp và quy định cụ thể hơn các trường hợp không được tham gia Hội đồng định giá:
- Điều 5 Nghị định 250/2025 quy định mở rộng thêm các trường hợp cá nhân không được tham gia định giá tài sản đối với “người thân thích” hoặc “người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp” của “người bị tố giác, người có tin báo về tội phạm hoặc người bị kiến nghị khởi tố”. Việc mở rộng này đảm bảo tính vô tư, khách quan ngay từ giai đoạn đầu của quá trình tố tụng hình sự. Đồng thời, Điều 5 Nghị định 250/2025 bổ sung quy định: “Trường hợp trong quá trình thực hiện định giá tài sản, thành viên Hội đồng định giá tài sản bị thi hành kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên thì không được phép tiếp tục tham gia định giá tài sản. Hội đồng định giá tài sản tiếp tục thực hiện định giá tài sản theo quy định; trường hợp không đủ số lượng thành viên tối thiểu theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Nghị định này, Hội đồng định giá tài sản báo cáo cơ quan có thẩm quyền thành lập Hội đồng để bổ sung thành viên Hội đồng theo quy định”. Quy định này đã giải quyết vướng mắc trong thực tiễn, đảm bảo tính liên tục và hợp pháp cho hoạt động của Hội đồng.
Hai là, bổ sung quy định mới về Hội đồng định giá cấp xã và thẩm quyền thành lập:
Điều 8 Nghị định 250/2025 quy định cụ thể nội dung này như sau:
“1. Hội đồng định giá tài sản cấp xã do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định thành lập để định giá tài sản lần đầu khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố hoặc giải quyết vụ án hình sự theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.
2. Căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định thành lập Hội đồng định giá tài sản thường xuyên cấp xã.
a) Thành phần của Hội đồng định giá tài sản gồm Chủ tịch Hội đồng, Phó Chủ tịch Hội đồng là nhân sự cụ thể và các thành viên còn lại được quy định tên nhân sự cụ thể theo quy định tại khoản 3 Điều này. Trong quá trình thực hiện định giá, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định điều chỉnh, bổ sung thành viên Hội đồng khi có thay đổi về nhân sự để đảm bảo hoạt động liên tục của Hội đồng định giá tài sản;
b) Quyết định thành lập Hội đồng định giá tài sản thường xuyên cấp xã được gửi đến cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để cơ quan này gửi văn bản yêu cầu định giá tài sản theo quy định tại khoản 1 Điều 18 Nghị định này.
3. Thành phần của Hội đồng định giá tài sản quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này bao gồm:
a) Một lãnh đạo Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc thủ trưởng cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã là Chủ tịch Hội đồng;
b) Một lãnh đạo cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã là Phó Chủ tịch Hội đồng;
c) Đại diện các cơ quan, tổ chức chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã và các thành viên khác do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã có thể mời chuyên gia có kinh nghiệm liên quan đến tài sản cần định giá tham gia là thành viên Hội đồng. Chuyên gia tham gia Hội đồng định giá tài sản là người có tối thiểu 5 năm kinh nghiệm làm việc trong các lĩnh vực liên quan đến tài sản cần định giá và không thuộc các cơ quan, tổ chức quy định tại điểm này và Điều 5 Nghị định này.”
Việc bổ sung quy định về Hội đồng định giá tài sản cấp xã giúp tăng cường tính linh hoạt, nhanh chóng trong việc tổ chức định giá tài sản tại địa phương, phục vụ hiệu quả hơn cho việc giải quyết các vụ án hình sự.
Ba là, quy định cụ thể về trình tự, thủ tục định giá tài sản: Chương III Nghị định 250/2025 quy định đầy đủ và chi tiết về quy trình định giá tài sản và hồ sơ định giá tài sản hơn so với quy định tại các Nghị định trước đây: Gửi và tiếp nhận yêu cầu định giá tài sản (Điều 18); Cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan đến yêu cầu định giá tài sản (Điều 19); Căn cứ định giá tài sản (Điều 20); Lập kế hoạch định giá tài sản (Điều 21); Khảo sát hiện trạng tài sản cần định giá; khảo sát, thu thập thông tin liên quan đến tài sản cần định giá (Điều 22); Phiên họp của Hội đồng định giá tài sản (Điều 24); Hồ sơ định giá tài sản (Điều 28).
Bốn là, quy định rõ cơ chế phối hợp và nghĩa vụ cung cấp thông tin của các cơ quan tiến hành tố tụng khi yêu cầu định giá lại tài sản: Theo quy định tại Điều 19 Nghị định 250/2025, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải cung cấp đầy đủ hồ sơ, tài liệu liên quan đến yêu cầu định giá tài sản làm căn cứ yêu cầu định giá hoặc định giá lại tài sản. Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm cung cấp bổ sung hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc định giá tài sản khi nhận được yêu cầu của Hội đồng định giá tài sản trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản yêu cầu. Trường hợp không thể đáp ứng được yêu cầu cung cấp hồ sơ, tài liệu trong thời hạn trên, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có văn bản nêu rõ lý do gửi Hội đồng định giá tài sản biết, đồng thời thống nhất điều chỉnh thời hạn trả kết luận định giá tài sản cho phù hợp.
Năm là, hoàn thiện và làm rõ quy trình định giá lại tài sản, đặc biệt là các trường hợp “không thuộc trường hợp định giá lại tài sản”:
Nghị định 250/2025 đã kế thừa và hoàn thiện quy trình định giá lại tài sản đã được quy định tại Nghị định 30/2018. Bên cạnh đó, khoản 5 Điều 26 Nghị định 250/2025 đã quy định chi tiết về các trường hợp không thuộc trường hợp định giá lại tài sản và cách xử lý, cụ thể:
- Trường hợp Hội đồng định giá tài sản chưa thực hiện đúng trình tự, thủ tục định giá hoặc chưa có kết luận về giá của tài sản cần định giá trước đó hoặc thành viên Hội đồng thuộc một trong các trường hợp không được tham gia định giá tài sản. Đối với trường hợp này, việc định giá do Hội đồng định giá tài sản đã được thành lập để định giá lần đầu thực hiện định giá.
- Trường hợp có sự thay đổi về thông tin, đặc điểm của tài sản cần định giá hoặc thay đổi về nội dung yêu cầu định giá khi có yêu cầu bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Đối với trường hợp này, cần thành lập Hội đồng định giá tài sản mới theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng để thực hiện định giá./.
Trương Thị Phương Thảo- VKSND khu vực 2